Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest lanceerde in 2012 het initiatief om een Kanaalplan te ontwikkelen. Het plan werd uitgewerkt door de Franse stedenbouwkundige Alexandre Chemetoff en heeft als doel een coherente visie op de stedelijke ontwikkeling van het hele grondgebied uit te stippelen. Het Kanaalplan werd voorgesteld als een operationeel antwoord op de uitdagingen waarmee het Brussels Gewest geconfronteerd zal worden in de komende 20 jaar: de huisvesting, de werkgelegenheid en de economie in het algemeen, de mobiliteit en de levenskwaliteit. De Gewestelijke Overheidsdienst Brussel is een van de uitvoerders van dit plan.
Het Kanaalplan maakt deel uit van een reeks beleidslijnen die de fysieke, sociaaleconomische en ecologische situatie en het imago van het grondgebied rond het Kanaal moeten verbeteren. Het moet niet alleen een antwoord bieden op de bevolkingsgroei, maar het moet ook de afname van industriële activiteiten op dit grondgebied onderzoeken en ervoor zorgen dat de Kanaalzone de omliggende wijken niet van elkaar scheidt, maar met elkaar verbindt.
Het project spitst zich specifiek toe op de Kanaalzone, een operationele oppervlakte van 700 hectare, die voor zo’n 300 hectare bestaat uit openbare ruimte (het zogenoemde ‘Gewestelijke domein‘). Dit grondgebied vertegenwoordigt 15% van de oppervlakte van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en 17% van zijn inwoners.
Het team Kanaalplan, de kern van het project
Het project brengt verschillende vaardigheidsprofielen en openbare actoren samen, waaronder de GOB, die wisselwerkingen creëert binnen hetzelfde collectief: het team Kanaalplan. Het team werd bij regeringsbeslissing eind 2015 opgericht en kwam tot stand in januari 2016, met de bedoeling om tien jaar lang, dus tot 2026, operationeel te blijven.
Concreet heeft het team Kanaalplan een adviserende en ondersteunende rol voor de ontwikkelaars en architecten van de projecten vanaf de ontwerpfase. Het verstrekt stedenbouwkundig (goede inrichting van de locaties, inplantingen, programma’s, …), bouwkundig (bouwprofielen, materialen, …) en juridisch advies. Het bestaat uit verschillende actoren uit de openbare sector, die elk instaan voor specifieke taken:
- de architecten van de directie Stedenbouw van Brussel Stedelijke Ontwikkeling, die verantwoordelijk zijn voor de begeleiding van de blauwdrukken en voor de indiening van alle aanvragen voor stedenbouwkundige vergunningen die betrekking hebben op de projecten;
- brussels dat instaat voor de opvolging van de plannen op het grondgebied rond het Kanaal (bijzondere bestemmingsplannen, richtplannen van aanleg, verkavelingsvergunningen);
- het team van de bouwmeester, dat de eerste plannen van toekomstige of mogelijke projecten uittekent en de bestaande projecten herdenkt;
- de projectleiders van de Maatschappij voor Stedelijke Inrichting (MSI), die de rol van ‘enige toegangspoort’ tot de overheid vervullen (vergaderingen coördineren, notuleren, enz.). De MSI vervult ook een prospectieve rol: zij neemt contact op met de eigenaars van strategische locaties om deze aan te sporen om een project op te zetten of koopt gronden om als overheidspromotor zelf projecten op te zetten.
Zij brengt haar partners ook in contact met de verschillende betrokken instellingen, zoals de gemeenten, de Huisvestingsmaatschappij van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, citydev.brussels, de haven van Brussel, enz.
75 projecten en een prijs voor uitmuntendheid
Niet minder dan 75 projecten hebben sinds 2016 kunnen rekenen op de steun en het advies van het team Kanaalplan. Als kers op de taart mocht het team in september 2016 de eerste Grote Prijs voor Excellentie in Planning van de internationale vereniging van stedenbouwkundigen in ontvangst nemen, die elk jaar prijzen uitreikt aan stedelijke projecten of stedenbouwkundige initiatieven die zich wisten te onderscheiden. De jury was vooral onder de indruk van de innoverende uitvoeringsmethode en de grensoverschrijdende en soepele aanpak van het team.
